Υ

υβρίδιο: πρόκειται για γλωσσικό δάνειο, προέρχεται από τη γαλλική λέξη hybride, που σημαίνει «νόθος» (με την παρετυμολογική επίδραση της αρχαίας λέξης ύβρις) και παράγεται από τη λατινική λέξη hybrida ή (h)ibrida (= νόθο ζώο από διασταύρωση άγριου και ήμερου), που έχει άγνωστη προέλευση.
υνί: προέρχεται από την ελληνιστική λέξη ύνιον, παράγωγο της αρχαίας λέξης η ύν(ν)ις, γενική της ύν(ν)εος (= η μύτη του αλετριού), που προήλθε πιθανόν από τη λέξη ο υς, γενική του υός (= γουρούνι), επειδή το ζώο αυτό έχει τη συνήθεια να σκαλίζει το έδαφος.
υπογραμμός: πρόκειται για ελληνιστική λέξη, που σήμαινε «μαθητική πινακίδα αντιγραφής» και προέρχεται από το αρχαίο ρήμα υπογράφω, σύνθετο από τις λέξεις υπό + γράφω.
«τύπος και υπογραμμός»: φράση που σημαίνει «υποδειγματικός» και προέρχεται από τη συνήθεια να γράφει ο δάσκαλος επάνω στην πινακίδα του μαθητή τον τύπο, δηλαδή το δείγμα γραφής, το οποίο στη συνέχεια ο μαθητής έπρεπε να αντιγράψει ακριβώς στην από κάτω γραμμή.
ύπουλος: πρόκειται για αρχαίο επίθετο, σύνθετο από τις λέξεις υπό + ουλή και σήμαινε αρχικά «αυτός που βρίσκεται κάτω από την ουλή», δηλαδή το τραύμα που συνεχίζει να υπάρχει κάτω από την επιδερμική επούλωσή του. Έπειτα η λέξη απέκτησε τη σημασία «δόλιος, πονηρός», επειδή ένα τέτοιο τραύμα καθίσταται συχνά επικίνδυνο για την υγεία.
υποχονδρία: πρόκειται για γλωσσικό αντιδάνειο, προέρχεται από ξένη λέξη (όπως αγγλικά hypochondria, γαλλικά hypocondrie), που προήλθε από τη λατινική hypochondria, η οποία ανάγεται στο αρχαίο επίθετο υποχόνδριος (= αυτός που βρίσκεται κάτω από τους χόνδρους του στέρνου), σύνθετο από τις λέξεις υπό + χόνδρος. Η ονομασία αυτή προέρχεται από παλαιότερη αντίληψη, σύμφωνα με την οποία αιτία της δυσθυμίας είναι η περιοχή του σώματος κάτω από τους δύο πλευρικούς χόνδρους.
υστερία: πρόκειται για γλωσσικό αντιδάνειο, προέρχεται από ξένη λέξη (όπως αγγλικά hysteria, γαλλικά hysterie), η οποία προήλθε από την αρχαία λέξη υστέρα (= μήτρα). Η ονομασία αυτή προέρχεται από παλαιότερη αντίληψη, σύμφωνα με την οποία η αιτία της ασθένειας αυτής οφείλεται στους πόνους της μήτρας.